logo poziome
logo poziome

Po co nam zdrowy dom?

joga z widokiem na ogród

Spis treści

Obecnie około 90% swojego czasu spędzamy w budynkach, z czego większość z nas, znaczną część tego czasu spędza we własnym domu. Z tego względu istotnym staje się nie tylko zapewnienie odpowiednich warunków do funkcjonowania człowieka we wnętrzach obiektów, ale również świadome kształtowanie tego, jak budynek wpływa na jego użytkowników. Poprzez rozważne kreowanie przestrzeni oraz właściwe dostosowanie rozwiązań możemy wpływać na poprawę jakości funkcjonowania mieszkańców.

 

Jak budynek wpływa na użytkowników

Dom, jak i mieszkanie, w których spędzamy większość czasu, są miejscem, które zapewniać powinno schronienie, bezpieczeństwo oraz komfort. Warunki panujące w miejscu zamieszkania sprzyjać powinny pracy, zabawie i wypoczynkowi. Budynek taki powinien w jak najlepszym sposób przykładać się do spełniania funkcji jaką pełni. Przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach może jednak oddziaływać negatywnie na organizm ludzki, szczególnie w przypadku tak zwanych „chorych budynków”, co szczegółowo opisano w artykule poświęconym syndromowi chorego budynku. Relacje pomiędzy warunkami zamieszkania a stanem zdrowia są ze sobą silnie powiązane. Środowisko zbudowane wpływa na wiele aspektów naszego codziennego funkcjonowania, z których wyróżnić można między innymi:

  • Zdrowie fizyczne – utrzymanie odpowiedniej jakości termicznej oraz mikroklimatu wnętrz wpływa na zmniejszenie częstotliwości oraz intensywności zachorowań. W szczególności nadmierne zawilgocenie pomieszczeń ma negatywny wpływ na zdrowie, stanowiąc poważne zagrożenie dla dzieci. Realizacja obiektu sprzyjającego zdrowiu wymaga uwzględnienia szerokiej gamy czynników.
  • Zdrowie psychiczne – przemyślany wystrój wnętrz, otwartość przestrzeni, zieleń wokół oraz wewnątrz budynku mają pozytywny wpływ na nastrój i samopoczucie mieszkańców, tworząc przyjazną atmosferę.
  • Komfort i samopoczucie – funkcjonalność przestrzeni, dostęp do światła naturalnego, rozkład temperatur w pomieszczeniach mają istotny wpływ na jakość funkcjonowania użytkowników. Również zarządzanie akustyką, w celu zapewnienia prywatności oraz odpowiednich warunków do odpoczynku wpływa na zadowolenie mieszkańców.
  • Produktywność – istnieje związek między wydajnością a samopoczuciem. Czystość powietrza, dostosowanie temperatury do indywidualnych preferencji oraz jakość akustyczna wnętrz przekłada się na wydajność pracy i nauki.
  • Bezpieczeństwo – odpowiednia trwałość rozwiązań, jak i zabezpieczenia na wypadek sytuacji awaryjnych wpływają na poczucie bezpieczeństwa użytkowników. Również efektywność energetyczna obiektu przekłada się bezpośrednio na bezpieczeństwo finansowe i spokój, w związku z brakiem obaw o rosnące ceny energii.
  • Więzi społeczne – fizyczny układ, jak i atmosfera panująca wewnątrz budynku wpływa na relacje. Przemyślane projektowanie wspiera zdrowe interakcje między użytkownikami. Jednocześnie dobrze zaplanowane przestrzenie prywatne pozwalają na odpoczynek i relaks.

 

Wszystkie powyższe elementy wpływają na jakość życia w budynku. Odpowiedzialne podejście do budowy, wysoka jakość projektu i uwzględnienie potrzeb użytkowników, są kluczowe dla stworzenia przestrzeni, która nie tylko spełnia swoje funkcje praktyczne, ale również sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu.

 

widok na dom

 

Dom dbający o mieszkańców

Zdrowie jako świadomy efekt projektowania to stosunkowo nowa koncepcja, która pojawiła się wraz z rozwojem zrównoważonym oraz wzrostem świadomości oddziaływania środowiska zbudowanego na użytkowników. Wraz z poświęcaniem coraz większej uwagi na cel poprawy jakości funkcjonowania jednostki oraz opracowaniem narzędzi pozwalających na obiektywną weryfikację tych parametrów, budownictwo przestało ograniczać się do wznoszenia obiektów zapewniających nam jedynie schronienie. Obecnie realizujemy budynki, które również przyczynią się do poprawienia jakości naszego życia.

 

Zdrowy dom możliwie najlepiej sprzyja zaspokajaniu ludzkich potrzeb oraz przyczynia się do kształtowania wysokich standardów zdrowia fizycznego i psychicznego.

 

Budynek to zespół naczyń połączonych. By zapewnić wysokiej jakości warunki funkcjonowania użytkowników, zadbać należy o każdy element obiektu. Zdrowy dom to nie tylko dobór odpowiedniego wyposażenia instalacyjnego, ale również przemyślny układ funkcjonalny, jak i właściwe rozwiązania materiałowo strukturalne. Wszystkie te elementy są ze sobą powiązane i wpływają na każdy aspekt składający się na ostateczną jakość środowiska wewnętrznego.

  • Jakość powietrza wewnętrznego – filtracja powietrza, kontrola wilgotności, ochrona przed radonem, wybór materiałów i środków czyszczących o niskiej zawartości Lotnych Związków Organicznych (LZO).
  • Komfort termiczny – minimalizacja mostków termicznych, zapewnienie odpowiedniej temperatury oraz prędkości powietrza we wnętrzach, przeciwdziałanie przeciągom oraz przewiewom.
  • Czystość wnętrz – właściwości materiałów wykończeniowych, powierzchnie antybakteryjne, minimalizowanie przedostawania się zanieczyszczeń do wnętrza budynku.
  • Czynniki społeczno-socjologiczne – elastyczność funkcjonalno-użytkowa, kształtowanie przestrzeni osobistej oraz wspólnej, przystosowanie obiektu do wymagań osób chorych i niepełnosprawnych,
  • Oświetlenie – dostęp do światła naturalnego, intensywność oraz rozmieszczenie oświetlenia sztucznego, temperatura barwowa i zdolność oddawania barw źródeł światła.
  • Komfort akustyczny – właściwości materiałów wykończeniowych, rozwiązania przegród oraz instalacji zabezpieczające przed zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi źródłami hałasu.

 

Jednak zdrowy dom to nie tylko efekt zaangażowania i przyjęcia właściwych rozwiązań na etapie projektu. Równie ważna jest jakość realizacji robót. By efektem budowy był bezpieczny i przyjazny mieszkańcom dom ważna jest kontrola jakości prac każdego etapu budowy. Zwłaszcza w dzisiejszych czasach, gdy budowa to znaczne ilości materiałów o różnych parametrach, wymagających szerokiej wiedzy w celu ich właściwego wbudowania.

 

Podsumowanie

Zdrowy dom to przyjazne środowisko rozwoju, większa produktywność, mniej wizyt u lekarzy i szybszy powrót do zdrowia. Jest to wyraz realizacji idei zrównoważonego rozwoju, skupiającej się nie tylko na środowisku naturalnym, ale także na zapewnieniu możliwie najlepszych warunków funkcjonowania użytkowników we wnętrzach. Aby to osiągnąć wymagana jest jednak szeroka interdyscyplinarna wiedza oraz duże zaangażowanie od etapu projektu po ukończenie budowy.

Picture of MATEUSZ SMOCZYK

MATEUSZ SMOCZYK

Masz pytanie do tematu? Chciałbyś zadbać o to, by wybudowany dom był miejscem możliwie najlepiej wspierającym dobrostan rodziny ? Zapraszam do kontaktu!

Kontakt
Picture of MATEUSZ SMOCZYK

MATEUSZ SMOCZYK

Masz pytanie do tematu? Chciałbyś zadbać o to, by wybudowany dom był miejscem możliwie najlepiej wspierającym dobrostan rodziny ? Zapraszam do kontaktu!

Kontakt

Literatura

[1] Bronisław Zyska, „Zagrożenia biologiczne w budynkach”, Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa 1999 r.

[2] Marta Promańska, „Zdrowa architektura, nowy standard budownictwa zrównoważonego”, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2021.

[3] Agnieszka Kaliszuk-Wietecka, „Budownictwo zrównoważone, wybrane zagadnienia z fizyki budowli”, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2017.

[4] Wojciech Mniszek, Jarosław Rogiński, „Wady konstrukcyjne budynków przyczyną zagrzybienia pomieszczeń”, Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, Nr 1(3)/2007.

[5] Praca zbiorowa pod redakcją Bolesława Gazińskiego, „Zdrowy dom“, Systherm D. Gazińska sp. j. Poznań 2014.

[6] Małgorzata Tafil-Klawe, Jacek J. Klawe, „Co to znaczy „zdrowy dom”?”, Budownictwo energooszczędne w Polsce – stan i perspektywy, Wydawnictwa Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2015.

Kategorie

Najnowsze wpisy

Dom w górskim krajobrazie

Zrównoważony

Rozwój zrównoważony stanowi obecnie jeden z głównych nurtów wpływających na podejmowane decyzje. Przyświeca temu szlachetny

Baza Wiedzy

Zobacz inne wpisy

Styropian przed domem
  • Jak oszczędzać na budowie

Racjonalna grubość termoizolacji

Aktualne przepisy pośrednio narzucają minimalną wymaganą grubość termoizolacji. Często jednak spotkać można się z wątpliwościami, czy warto zastosować ocieplenie o większej grubości oraz jak bardzo jest to opłacalne. Wartość potencjalnych oszczędności zależy od wielu czynników, jednak jest możliwa do oszacowania. Proces optymalizacji pozwala na wyznaczenie racjonalnej dla konkretnego obiektu grubości termoizolacji. Racjonalnej, czyli wyznaczonej na podstawie kompletu wiarygodnych danych, składających się na rozwiązanie, które w perspektywie długoterminowej okaże się najkorzystniejszym dla inwestora, czyli najtańszym.

 

Dlaczego grubość termoizolacji ma znaczenie?

Decyzje podjęte na etapie projektowania wpływają na trwałość budynku, jak i koszty budowy oraz wieloletniej eksploatacji. Dotyczy to również termoizolacji, której dobór jedynie na podstawie obowiązujących wymagań prawnych, nie gwarantuje osiągnięcia najkorzystniejszych dla inwestora rezultatów. Spośród szeregu czynników, na które wpływ mają parametry zastosowanej termoizolacji, jako najistotniejsze wyróżnić można:

  • Koszty eksploatacji – im lepsze ocieplenie przegród, tym mniejsze straty ciepła i niższe koszty związane z ogrzewaniem w sezonie zimowym oraz chłodzeniem w okresie letnim. Racjonalna grubość termoizolacji może ograniczyć do minimum koszty inwestycyjne oraz eksploatacyjne.
  • Komfort – racjonalnie dobrana grubość termoizolacji pozwoli na utrzymanie komfortowych warunków wewnątrz budynku przy minimalnych nakładach finansowych. Jednocześnie parametry materiału izolacyjnego, szczególnie w przypadku poddaszy użytkowych, wpływają na ograniczenie przegrzewania pomieszczeń w sezonie letnim, przyczyniając się do zmniejszenia zapotrzebowania na energię do chłodzenia.
  • Ochrona środowiska – budynki o lepszej izolacji termicznej generują mniejsze emisje zanieczyszczeń, ponieważ wymagają mniejszej ilości energii na utrzymanie komfortowej temperatury wewnętrznej. Poprawa efektywności energetycznej budynków przyczynia się do redukcji emisji gazów cieplarnianych i zmniejszenia negatywnego wpływu na klimat.
  • Wzrost wartości nieruchomości – klasa energetyczna budynku wpływa na jego wartość. Rozsądna termoizolacja domu nie tylko przynosi oszczędności, ale także podnosi wartość nieruchomości, co może okazać się istotne przy ewentualnej sprzedaży.

 

Termoizolacja jako inwestycja

Z uwagi na klimat Polski, właściwe rozwiązanie termoizolacji przegród zewnętrznych stanowi jeden z kluczowych elementów każdego budynku. Ze względu na rolę jaką odgrywa termoizolacja w przegrodzie, jej grubość stanowi rodzaj inwestycji, przynoszącej oszczędności finansowe wraz z upływem czasu. W oparciu o szeroki zestaw danych charakterystycznych dla rozważanego obiektu wyznaczyć można dla każdej przegrody budynku (ściany, dach, podłoga) grubość termoizolacji, dla której łączne koszty wbudowania materiału oraz eksploatacji budynku w analizowanym okresie będą najniższe. Dzięki dobraniu ekonomicznie uzasadnionej grubości termoizolacji inwestor uzyska najwyższe oszczędności przy najniższych możliwych kosztach budowy. Ideowy wykres zależności kosztów od grubości termoizolacji przegrody przedstawia Rysunek 1.

 

Koszt sumaryczny wykres

Rysunek 1. Zależność kosztów od grubości termoizolacji przegrody.

 

  • Koszt eksploatacji – koszty związane z pokryciem strat ciepła przez analizowaną przegrodę, w rozpatrywanym okresie, przy założonym systemie ogrzewania.
  • Koszt inwestycyjny – koszty związane z zakupem oraz montażem materiału termoizolacyjnego
  • Koszt sumaryczny – suma wydatków związanych z realizacją oraz eksploatacją przegrody w analizowanym okresie

 

Widać, że wraz ze zwiększeniem grubości termoizolacji spadają koszty eksploatacji budynku, co wynika z ograniczenia strat ciepła przez przegrodę. Jednocześnie, wraz ze wzrostem grubości termoizolacji rosną jednak koszty inwestycyjne związane z zakupem materiału termoizolacyjnego oraz jego montażem. Ekonomicznie uzasadnioną grubość termoizolacji wyznaczają natomiast najniższe koszty sumaryczne, co zaznaczono na wykresie linią przerywaną. Uwzględnienie łącznego kosztu realizacji ocieplenia oraz kosztów związanych z eksploatacją w rozpatrywanym okresie pozwala na wybranie najkorzystniejszego finansowo rozwiązania.

 

Optymalna grubość termoizolacji przegrody pozwala na minimalizację wydatków dzięki uzyskaniu najniższych kosztów budowy, przy jednoczesnych najniższych kosztach ogrzewania budynku.

 

Zależność powyższą dla wybranych grubości termoizolacji zobrazowano również w postaci skumulowanego wykresu kolumnowego na Rysunku 2.  Wykres przedstawia udział poszczególnych składowych w łącznych kosztach wybranych wariantów grubości ocieplenia. Widać wyraźnie, że wraz ze wzrostem grubości termoizolacji rosną koszty inwestycyjne, spadają jednak koszty eksploatacji obiektu. Optymalny wariant odpowiada natomiast najniższym kosztom sumarycznym stanowiącym sumę kosztów inwestycyjnych oraz eksploatacyjnych.

 

Koszty wykres skumulowany

Rysunek 2. Zależność kosztów sumarycznych od grubości termoizolacji przegrody.

 

Optymalna grubość ocieplenia

Ekonomicznie uzasadniona grubość ocieplenia powinna zostać wyznaczona dla każdej tracącej ciepło przegrody budynku (ściany, dach, podłoga). Takie podejście pozwoli na maksymalne ograniczenie wydatków, dzięki minimalizacji kosztów budowy, jak i kosztów eksploatacji budynku. Obliczenia optymalizujące stanowią wiarygodne źródło informacji, ze względu na uwzględnienie szeregu czynników wpływających na opłacalność inwestycji w długim horyzoncie czasowym, takich jak:

  • współczynnik przewodzenia ciepła materiału termoizolacyjnego,
  • koszt materiału termoizolacyjnego,
  • koszt montażu termoizolacji,
  • dane klimatyczne charakterystyczne dla rozpatrywanej lokalizacji budynku,
  • koszt ogrzewania (wynikający ze sprawności źródła ciepła oraz rodzaju nośnika energii),
  • zmianę wartości pieniądza w czasie,
  • zmianę ceny nośników energii w czasie.

 

Obliczenia prowadzone są na podstawie wskaźnika wartości bieżącej netto inwestycji (NPV). Dodatnia wartość tego wskaźnika informuje o opłacalności wbudowania odpowiadającej grubości termoizolacji. Natomiast w przypadku ujemnej wartości wskaźnika inwestycja w warstwę ocieplenia jest nieopłacalna. Z punktu widzenia inwestora najważniejsza jest grubość termoizolacji odpowiadająca maksymalnej wartości wskaźnika NPV. Dla tej wartości uzyskiwane są najniższe łączne koszty inwestycyjne oraz koszty eksploatacji budynku. Przykładowy wykres charakterystyki NPV przedstawia rysunek 3.

 

wskaźnik NPV wykres

Rysunek 3. Wartość wskaźnika wartości bieżącej netto inwestycji (NPV)

 

Na optymalną grubość ocieplenia największy wpływ ma cena energii oraz koszt termoizolacji. Główne zależności między tymi parametrami kształtują się następująco:

  • Wraz ze spadkiem cen energii spada ekonomicznie uzasadniona grubość ocieplenia, natomiast w przypadku droższych nośników energii optymalna grubość termoizolacji przyjmuje wyższe wartości.
  • W przypadku tanich materiałów izolacyjnych ekonomicznie uzasadniona grubość ocieplenia przyjmuje wartości większe, natomiast w przypadku drogich termoizolacji, optymalna ich grubość jest mniejsza.

 

Podsumowanie

Przyjęte parametry termoizolacji wpływają przede wszystkim na koszty utrzymania domu w perspektywie długoterminowej oraz na koszt jego budowy. Brak stosownych obliczeń z zakresu efektywności energetycznej budynku może odbić się negatywnie na kieszeni inwestora. Optymalna, wyznaczona w oparciu o rachunek ekonomiczny, grubość termoizolacji to podstawa do minimalizacji wydatków dzięki uzyskaniu najniższych kosztów budowy, przy jednoczesnych najniższych kosztach ogrzewania budynku.

Czytaj więcej
Widok na elewację budynku
  • Elewacje

Cokół – termoizolacja, hydroizolacja, wykończenie

Strefa cokołowa stanowi jeden z bardziej wymagających elementów budynku. Obszar ten wpływa na estetykę obiektu, decydując również o jakości cieplno-wilgotnościowej przegrody. Ma też za zadanie ochronę budynku przed wodą. Poznanie i zrozumienie szeregu czynników oddziałujących na strefę cokołową oraz wymagań z tego wynikających pozwala na jej właściwe zaprojektowanie i wykonanie.

 

Rola strefy cokołowej w budynku

Cokół pozostaje często elementem niedocenianym, traktowanym pobieżnie przez projektantów, jak i wykonawców. Ze względu na swoje położenie, strefa cokołowa budynku narażona jest na szereg niekorzystnych czynników. Właściwe rozwiązanie tego obszaru ma na celu ochronę budynku przed tymi oddziaływaniami, przy jednoczesnym zachowaniu estetycznego wyglądu.

  • Zabezpieczenie przed wodą:
    • z opadów atmosferycznych,
    • z topniejącego śniegu zalegającego przy budynku,
    • wodą rozbryzgową – odbijająca się od przyległych powierzchni,
    • wilgocią kapilarną oraz kondensacją międzywarstwową.
  • Aspekt termiczny:
    • ograniczenie strat ciepła z budynku,
    • zapobieganie kondensacji pary wodnej na wewnętrznej powierzchni przegrody.
  • Estetyka:
    • kształtowanie wyglądu budynku poprzez rodzaj warstwy wykończeniowej oraz geometrię cokołu,
    • trwałość warstw wykończeniowych.

 

Podczas projektowania strefy cokołowej należy uwzględnić wszystkie wyżej wymienione czynniki jednocześnie. W celu zapewnienia skuteczności rozwiązania konieczne jest całościowe podejście do tego obszaru budynku. Precyzyjny projekt pozwala uniknąć improwizacji oraz wątpliwych technicznie rozwiązań na placu budowy. Złożoność tego zagadnienia podkreśla często spotykany obraz odpadających tynków oraz okładzin cokołowych.

 

Zdjęcie zniszczonych cokołów

Prawidłowe rozwiązanie strefy cokołowej to złożone zagadnienie, które zignorowane, może objawić się w widoczny sposób, niedługo po zakończeniu robót.

 

Hydroizolacja strefy cokołowej

Z uwagi na opisane wyżej źródła oddziaływania wody, prawidłowa hydroizolacja strefy cokołowej to istotne zagadnienie. Jednocześnie ze względu na zachodzące w tym obszarze procesy wymiany pary wodnej ze środowiskiem zewnętrznym, należy zapewnić jej swobodną dyfuzję. Zignorowanie tego aspektu może skutkować zawilgoceniem, prowadzącym do zwiększonych strat ciepła oraz degradacji materiałów. Dlatego w celu prawidłowego zabezpieczenia strefy cokołowej przed wodą konieczne jest zastosowanie materiałów spełniających szereg wymagań im stawianym.

  • Niski opór dyfuzyjny – z tego względu stosowanie produktów bitumicznych, które stanowią barierę dla pary wodnej, jest niepoprawne. Papy, emulsje, czy też grubowarstwowe powłoki bitumiczne często nie będą dobrym rozwiązaniem na zabezpieczenie strefy cokołowej przed wodą.
  • Odporność na obciążenie termiczne – zapewnienie wysokiej odkształcalności może wiązać się z koniecznością zastosowania dodatkowych taśm lub kształtek uszczelniających.
  • Możliwość przymocowania warstw wykończeniowych – materiał hydroizolacyjny musi stanowić typowe podłoże umożliwiające wykonanie tynku, okładziny ceramicznej lub montaż termoizolacji, zapewniając właściwą przyczepność do podłoża.
  • Możliwość połączenia z hydroizolacją ściany fundamentowej – przyjęte rozwiązanie powinno zapewniać ciągłość hydroizolacji pionowej, co w zależności od zastosowanych materiałów może wymuszać przyjęcie odpowiedniej kolejności robót.

 

Dodatkowo hydroizolacja powinna zostać wyprowadzona ponad grunt do wysokości oddziaływania wody rozbryzgowej, co zależne jest od rozwiązania terenu wokół budynku. W praktyce najczęściej stosowanymi w tym obszarze wyrobami są mineralne zaprawy uszczelniające lub masy hybrydowe. Jednak dobór konkretnego rozwiązania należy zawsze rozpatrywać indywidualnie.

 

Termoizolacja strefy cokołowej

Ocieplenie cokołu wpływa na straty ciepła z budynku, a co za tym idzie koszty jego ogrzewania. Termoizolacja cokołu ma też na celu zapobieganie kondensacji wilgoci na powierzchni wewnętrznej przegrody. Stanowi również często podłoże dla warstwy wykończeniowej. W związku z powyższym podczas doboru rozwiązania sposobu termoizolacji strefy cokołowej należy uwzględnić szereg czynników wpływających na poprawność tego zakresu.

  • Odporność na oddziaływanie wody i wytrzymałość mechaniczna – z racji lokalizowania hydroizolacji na materiale konstrukcyjnym, termoizolacja strefy cokołowej powinna być odporna na oddziaływanie wody, jak i wytrzymała mechanicznie. Uwaga: Poza szczególnymi przypadkami, hydroizolacji nie wykonuje się na termoizolacji.
  • Grubość termoizolacji – odpowiednia grubość termoizolacji, umożliwia cofnięcie lica cokołu w stosunku do płaszczyzny ściany. Prócz znaczenia estetycznego, takie rozwiązanie umożliwia również ograniczenie zalewania cokołu przez wodę opadową.
  • Długość termoizolacji – głębokość termoizolacji w gruncie powinna wynikać z obliczeń cieplno-wilgotnościowych przegrody. Parametry termoizolacji zależne są również od tego, czy budynek jest podpiwniczony oraz czy ewentualna kondygnacja podziemna jest ogrzewana.
  • Sposób mocowania – Termoizolację strefy cokołowej mocuje się za pomocą klejów dobranych w zależności od hydroizolacji znajdującej się na ścianie fundamentowej. Pamiętać należy o stosowaniu materiałów bezrozpuszczalnikowych, które przyczyniają się do niszczenia styropianów. Ewentualna konieczność mocowania mechanicznego uzależniona jest od warstwy wykończeniowej cokołu.

 

W praktyce najczęściej stosowanymi w tym obszarze wyrobami są polistyren ekstrudowany (XPS), tak zwany styrodur lub też hydrofobizowany polistyren ekspandowany – styropian EPS. Dobór parametrów termoizolacji powinien jednak każdorazowo wynikać z obliczeń cieplno-wilgotnościowych.

 

Wykończenie strefy cokołowej

Cokół bierze udział w kreowaniu wyglądu zewnętrznego budynku. Jego wykończenie, kształt oraz użyte materiały wpływają na ogólny charakter architektoniczny, decydując również o trwałości rozwiązania.

  • Współpraca i kompatybilność materiałów – zastosowane materiały, muszą być zgodne z przyjętym systemem ociepleń. Związany jest z tym odpowiedni dobór warstwy zbrojącej na powierzchni termoizolacji oraz sposób montażu warstwy wykończeniowej.
  • Zabezpieczenie przed wodą – warstwy wykończeniowe należy zabezpieczyć przed podciąganiem kapilarnym wody z gruntu zlokalizowanego wokół budynku. Ostatnim etapem jest hydrofobizacja, która uodparnia warstwę wykończeniową na działanie wody opadowej oraz rozbryzgowej.
  • Odporność na obciążenie termiczne – oprócz zastosowania wyrobów mrozoodpornych, ważna jest również odpowiednia technika klejenia okładzin ceramicznych. Powstanie pustych przestrzeni pod płytkami, w których gromadzić mogłaby się wilgoć, może skutkować oderwaniem okładziny w trakcie przymrozków.
  • Niski opór dyfuzyjny – Tynki nie powinny stanowić bariery dla pary wodnej, natomiast płytki cokołowe należy przyklejać z odpowiednim odstępem umożliwiającym jej swobodną dyfuzję.

 

Warstwa wykończeniowa to jeden z ostatnich etapów prac nad strefą cokołową budynku. Aby zapewnić jej trwałość oraz estetyczny wygląd na długie lata, zadbać należy o odpowiedni dobór poszczególnych materiałów oraz prawidłowe wykonanie prac.

 

Miejsca krytyczne

Strefa cokołowa obejmuje swym zakresem również miejsca wymagające szczególnej uwagi. Zlokalizowane przy budynku tarasy, schody wejściowe, czy też okna i drzwi, wymagają specjalnych zabiegów. Sytuacji nie ułatwia różnorodność dostępnych rozwiązań, co sprawia, że niemal w każdym przypadku różnią się one od siebie i wymagają indywidualnego podejścia.

  • Progi okienne i drzwiowe – ze względu na występujące w połączeniu materiały o różnej rozszerzalności cieplnej, konieczne jest dobranie rozwiązania gwarantującego szczelność w tych specyficznych warunkach. Wiąże się to często z koniecznością zastosowania specjalnych materiałów oraz dodatkowych taśm lub kształtek uszczelniających.
  • Tarasy naziemne oraz schody – konieczne jest staranne przemyślenie sposobu połączenia izolacji tarasu lub schodów z budynkiem. Tak by zapewnić szczelność oraz właściwe odprowadzenie wód opadowych w zależności od sposobu wykonania warstw wykończeniowych tarasu.
  • Elewacje wentylowane – ściany z pustką powietrzną przed warstwą licową wymagają zastosowania specjalnych rozwiązań strefy cokołowej. Zapewnić należy odpowiednią wentylację pustki powietrznej, jak i odprowadzenie ewentualnych skroplin z tej przestrzeni.

 

Brak szczegółowego rozwiązania detali w dokumentacji projektowej skutkuje improwizacją na placu budowy oraz błędami.

 

Podsumowanie

Strefa cokołowa budynku narażona jest na szereg niekorzystnych czynników, jednak dzięki przyjęciu właściwych rozwiązań możliwe jest zapewnienie jej odpowiedniej trwałości i estetyki. Szczegółowa dokumentacja projektowa pomaga uniknąć kosztownych napraw oraz poprawek, które często wynikają z nietrafionych, improwizowanych rozwiązań przyjętych na etapie budowy.

Czytaj więcej
Zniszczona elewacja
  • Zdrowy dom

Syndrom chorego budynku

Obecnie większość swojego czasu spędzamy wewnątrz obiektów, zarówno w miejscu pracy, jak i zamieszkania. Mimo że poszczególne budynki coraz częściej realizowane są z myślą o zapewnieniu możliwie najwyższego komfortu i bezpieczeństwa, z uwagi na złożoność zagadnień związanych ze wznoszeniem obiektów, nie zawsze udaje się zapewnić oczekiwany standard realizacji. Przyczyniać może się do tego brak odpowiedniej świadomości uczestników procesu budowlanego, jak i zaniedbania na etapie projektu, realizacji oraz późniejszej eksploatacji. Skutkiem tego może być negatywne oddziaływanie środowiska zbudowanego na zdrowie i samopoczucie użytkowników.

 

Syndrom chorego budynku – czym jest?

Budynek zrealizowany zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej nie powinien przyczyniać się do negatywnego wpływu na użytkowników. Jednak wiele nawet wysokiej klasy nowoczesnych obiektów kwalifikuje się do otrzymania statusu budynku chorego. Według Światowej Organizacji Zdrowia „chore budynki” to takie, w których co najmniej 30% użytkowników uskarża się na złe warunki funkcjonowania, natomiast „Syndrom Chorego Budynku” (ang. Sick Building Syndrome – SBS), znany także jako „Zespół Chorego Budynku” lub „Syndrom Niezdrowego Budynku”, stanowi określenie zbioru objawów składających się na negatywną ocenę warunków higieniczno-zdrowotnych w pomieszczeniach. Charakterystyczne dla dolegliwości związanych z SBS jest brak ich wyraźniej przyczyny, jednocześnie opuszczenie pomieszczeń, w których panują niekorzystne warunki, może poprawić subiektywne odczucie stanu zdrowia. Powyższe przekłada się na utrudnione rozpoznawanie chorób powodowanych przez budynki. Dodatkowo występowanie zaburzeń zdrowotnych zależy nie tylko od oddziaływania środowiska zbudowanego na organizm, ale również od indywidualnych predyspozycji (np. podatności genetycznej, odporności immunologicznej, zaburzeń zdrowotnych).

 

Syndrom chorego budynku to zespół zróżnicowanych negatywnych objawów zdrowotnych, które mogą być przypisane środowisku wewnętrznemu danego budynku.

 

Choroby związane z budynkiem

Coraz większą uwagę poświęca się schorzeniom spowodowanym zanieczyszczeniami, których źródłem jest środowisko zbudowane. Długotrwałe przebywanie w „chorych budynkach” sprzyja występowaniu objawów i może być przyczyną rozwoju zespołu chorób z nim związanych (ang. Building Related Illness – BRI). Choroby spowodowane przez złe warunki środowiska wewnętrznego są trudno rozpoznawalne. Mogą być mylone z grypą lub ignorowane w przypadku poprawy samopoczucia po opuszczeniu budynku. Wśród dolegliwości związanych z ekspozycją na środowisko zbudowane wyróżnić można między innymi:

  • Wieloczynnikowa nadwrażliwość chemiczna (MCS),
  • Zespół przewlekłego zmęczenia (CFS) – m.in. trwałe zmęczenie oraz osłabienie pamięci.
  • Choroby układu oddechowego – np. astma, zapalenie oskrzeli.
  • Infekcje – np. legionelloza.
  • Choroby skóry – np. fotodermatoza, kontaktowe zapalenie skóry.
  • Alergie – np. gorączka nawilżaczowa.
  • Choroby grypopochodne, przeziębienia – np. kaszel, ucisk w klatce piersiowej, bóle mięśni.

 

Rozpoznanie chorób związanych z budynkiem wymusza konieczność zrozumienia wpływu poszczególnych składników środowiska zbudowanego na ludzi. Zagadnienie to charakteryzuje się dużym stopniem złożoności, jednak poprawna diagnoza, może być podstawą do wdrożenia rozwiązań poprawiających jakoś funkcjonowania użytkowników.

 

Objawy

Symptomy syndromu chorego budynku przybierają różnorodną formę, mogą one również występować w budynkach nowo wznoszonych. Z tego powodu warto przyjrzeć się dokładniej objawom związanym z tym zjawiskiem:

  • Choroby dróg oddechowych – wzrost podatności zachorowania na astmę, zwiększona częstotliwość nieżytów dróg oddechowych i napady kaszlu, doświadczanie duszności, uczucia ucisku w klatce piersiowej lub innych problemów z oddychaniem,
  • Alergie i nadwrażliwość – zwiększona zapadalność na choroby alergiczne oraz narastanie ciężkości choroby osób z nadwrażliwością na alergeny.
  • Bóle głowy – częste bóle i zawroty głowy lub migreny mogą być związane z występowaniem w powietrzu lotnych związków organicznych lub niepożądanych substancji chemicznych.
  • Problemy skórne – doświadczanie swędzenia, zaczerwienienia, uczucia suchości skóry, wysypki lub innych objawów skórnych wywołanych przez substancje drażniące.
  • Problemy trawienne – problemy żołądkowe, nudności lub wymioty doświadczane przez niektóre osoby mogą być związane z warunkami środowiska wewnątrz budynku.
  • Zmęczenie i osłabienie – związane z zespołem przewlekłego zmęczenia trudności w koncentracji, ogólna apatia i drażliwość wpływają negatywnie na wydajność i jakość życia, jednocześnie obniżenie koncentracji i pamięci obniża produktywność i zadowolenie z pracy.
  • Spadek zdrowia psychicznego – związany między innymi z ubóstwem energetycznym, może prowadzić do stanów lękowych i depresji.
  • Inne dolegliwości – uczucie suchości oraz podrażnienie błon śluzowych, oczu, nosa, krtani i gardła, łzawienie, chrypka, gorączka nawilżaczowa.

 

Użytkownicy obiektów, najczęściej nie zdają sobie sprawy z przyczyn złego samopoczucia. Różne dolegliwości przypisywane są nadmiernemu zmęczeniu, przeziębieniu lub nieodpowiedniej diecie. Choć objawy nie zawsze połączone są ze środowiskiem zbudowanym, to obecnie nasze życie nierozerwalnie związane jest z różnymi rodzajami pomieszczeń, które w różnym stopniu wpływają na osoby w nich się znajdujące.

 

Pleśń na ścianie

 

Przyczyny

Zrozumienie złożonych mechanizmów wpływających na zdrowie i samopoczucie użytkowników budynków staje się kluczowe w kontekście współczesnej urbanizacji. Różnorodność oraz skomplikowane wzajemne relacje pomiędzy poszczególnymi czynnikami nie ułatwiają tego zadania. Wyróżnić można jednak obszary, które w największym stopniu wpływają na jakość funkcjonowania człowieka we wnętrzach.

  • Wentylacja – niewłaściwa cyrkulacja powietrza, nieodpowiednia ilość wymian powietrza, bądź też słaba jakość i zanieczyszczenia. Jednocześnie niekontrolowana infiltracja powietrza zewnętrznego, związana z niewystarczającą szczelnością budynku, która przyczynia się do powstawania niekorzystnych przeciągów oraz przedmuchów.
  • Zanieczyszczenia powietrza:
    • ze źródeł wewnętrznych – materiały budowlane zawierające toksyczne substancje chemiczne, alergeny, lotne związki organiczne emitowane przez elementy wykończenia takie jak: farby, wykładziny, pokrycia podłóg lub meble, środki czystości, jak i dym tytoniowy.
    • ze źródeł zewnętrznych – powietrze dostające się do budynku w ramach wentylacji lub poprzez niekontrolowane nieszczelności, może być zanieczyszczone spalinami samochodowymi, alergenami, pyłami lub innymi zanieczyszczeniami.
  • Mikroorganizmy – bakterie, grzyby, wirusy, mogą rozmnażać się w nawilżaczach i miskach spustowych lub w innych miejscach gromadzenia się wody, występuje bezpośredni związek pomiędzy wilgocią i występowaniem pleśni wewnątrz budynków a objawami chorób dróg oddechowych i astmą.
  • Oświetlenie – wspomaga naturalne reakcje człowieka i wydzielanie niektórych hormonów, niedostatek światła naturalnego lub nieodpowiednie sztuczne oświetlenie zakłóca naturalny cykl okołodobowy.
  • Temperatura – zbyt niska temperatura jest przyczyną pogorszenia ogólnego stanu zdrowia oraz między innymi zwężenia naczyń krwionośnych, czego konsekwencją jest zwiększone ciśnienie krwi. Również zbyt wysoka temperatura oraz znaczne jej wahania są niekorzystne dla użytkowników obiektów.
  • Wilgotność – nieodpowiednia kontrola wilgotności pomieszczeń, niewłaściwa wentylacja, zalania, przecieki i nieszczelności, mogą prowadzić do rozwoju grzybów, które są przyczyną problemów zdrowotnych.
  • Hałas – niewłaściwa ochrona przeciwdźwiękowa przekładająca się na dyskomfort, zmęczenie oraz trudności w koncentracji skutkująca obniżeniem produktywności, jak i w niektórych przypadkach brakiem prywatności użytkowników obiektu.
  • Ubóstwo energetyczne – wiąże się z odczuwaniem niepokoju oraz podnosi obawy związane z ponoszonymi kosztami energii i możliwościami zapewnienia bezpieczeństwa. Życie w zimnych i wilgotnych budynkach jest przyczyną czynników stresogennych wpływających na zdrowie psychiczne.
  • Czynniki psychologiczne i psychosomatyczne – brak prywatności, możliwości kontroli klimatu wewnętrznego budynku, czy też efekty psychologiczne wynikające ze stale zamkniętych okien. W przypadku miejsc pracy nadmierny stres, słabe relacje interpersonalne i niewłaściwa komunikacja.

 

Poszczególne czynniki poprzez działanie synergiczne mogą zwiększać negatywne oddziaływanie na organizm ludzki, dlatego właściwe rozpoznanie Syndromu chorego budynku oraz chorób z nim związanych jest bardzo trudne. Zwiększona wilgotność może przyczynić się do rozwoju niechcianych mikroorganizmów, jednocześnie podwyższona temperatura może nasilać oddziaływanie toksyczne. Jednakże nawet w przypadku braku poważnych skutków zdrowotnych, niewłaściwie zrealizowane środowisko zbudowane może przyczyniać się do zmniejszenia produktywności osób przebywających w budynku, co przekłada się bezpośrednio na aspekt finansowy w miejscu pracy, ale jest nie mniej istotne, chociażby w kontekście efektywności edukacji i samopoczucia w miejscu zamieszkania.

 

Przeciwdziałanie

Obecnie nawet co trzeci nowo wznoszony lub remontowany obiekt może charakteryzować się syndromem chorego budynku. Niekorzystny stan środowiska wewnętrznego nie tylko wpływa na pogorszenie samopoczucia i zdrowia użytkowników, ale również skutkuje obniżeniem wartości nieruchomości. Skuteczne przeciwdziałanie syndromowi chorego budynku wymaga kompleksowego podejścia na każdym etapie:

  • Projekt – przemyślana, dopracowana dokumentacja, uwzgledniająca rozwiązania wpływające na zapewnienie komfortu oraz wysokiej jakości środowiska wewnętrznego.
  • Realizacja – ścisłe przestrzeganie zaleceń zawartych w dokumentacji projektowej, egzekwowanie wytycznych oraz wymagań technologii robót budowlanych.
  • Eksploatacja – regularna konserwacja systemów instalacyjnych, systematyczna kontrola stanu technicznego obiektu oraz monitorowanie warunków wewnętrznych.

 

Podsumowanie

Obecnie zdrowie ludzkie powiązane jest również z jakością środowiska zbudowanego, przez co jego wpływ na zdrowie i komfort użytkowników obiektów jest kwestią, której nie należy lekceważyć. Świadomy wybór rozwiązań technicznych może pomóc nie tylko w minimalizowaniu ryzyka powstania syndromu chorego budynku, ale również wpływać pozytywnie na jakość funkcjonowania użytkowników w obiekcie. Warto zdawać sobie sprawę z tego, jakie negatywne skutki dla użytkowników wiążą się z chorymi budynkami, mając jednocześnie na uwadze, że dzięki współpracy ze świadomym zagrożeń zespołem specjalistów oraz przemyślanym decyzjom podjętym na etapie projektu, możliwe jest stworzenie zdrowej przestrzeni do życia i pracy.

Czytaj więcej

Zapisz się do bezpłatnego newslettera…

ZOBACZ DLACZEGO WARTO
logo pomocnicze poziome

Z pasji do budownictwa

Certyfikat passivehouse

Oferta

Na skróty

Dane kontaktowe

Copyright @ 2024 Biuro Usług Inżynierskich Mateusz Smoczyk

Polityka prywatności